Waterstraat 22-22a-22b-22c-24, woonhuis

Adres: Waterstraat 22-22a-22b-22c-24, Zaltbommel

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5301 AJ Zaltbommel
Straat + huisnummer: Waterstraat 22-22a-22b-22c-24
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Zaltbommel, sectie A, nr. 1238-2240

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 22 augustus 2006

Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: 4 woonruimten - winkel

Bouwjaar: voorgevel: tweede helft 19de eeuw; winkelpui: ca. 1900
Architect: -
Bouwstijl: voorgevel: neoclassicistisch

Beschrijver: M. Witteveen/geactualiseerd door Marinus van Dintel
Datum beschrijving: 1997/september 2004
Datum foto’s: september 2004

Bronnen: G. van Tussenbroek, ‘Onder de daken van Zaltbommel,  bouwen en wonen in de historische binnenstad (1350-1650)’, blz. 119.

Kadastrale kaart van Waterstraat 22-22a-22b-22c-24 in Zaltbommel (2015)

Historie en ligging

Het pand ligt tussen twee belendende panden in de gesloten oostelijke gevelwand van de Waterstraat en heeft gezien de hoogte van de begane grond en de breedte en diepte van het perceel, een laatmiddeleeuwse oorsprong. Voor 1900 bestond de begane grond nog uit een ingang met hoog bovenlicht in het midden van de voorgevel, met hoge, getoogde vensters aan weerszijden daarvan. Tegenwoordig is de begane grond van het pand doorgebroken naar het oorspronkelijke buurpand Waterstraat 24 en is het geheel in gebruik als apotheek.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op rechthoekige plattegrond. Het is drie bouwlagen hoog onder een zadeldak met voorschild, waarvan de nokrichting haaks op de gevel staat. Het pand heeft een zachtgeel gepleisterde lijstgevel en wordt afgesloten door een klassiek hoofdgestel. De winkelpui staat op een hardstenen, van gebosseerde velden voorziene, plint. De pui is in verschillende tinten blauw uitgevoerd, de kozijnen en raampartijen in gebroken wit en donkerblauw.

Voorgevel

Op de begane grond bevindt zich een houten winkelpui met de ingang rechts tussen houten pilasters met opgelegde velden, cannelures en lijstkapitelen met diamantkoppen. Boven de enkelruits deur bevindt zich een geprofileerd kalf met daarboven een getoogd enkelruits bovenlicht. Ook het brede, enkelruits etalageraam in het linkergedeelte van de pui is getoogd. In de smalle zwikken zijn eenvoudige smeedijzeren krulornamenten aangebracht. Het etalagevenster bevindt zich tussen smallere pilasters. De vier pilasters tezamen sluiten aan de bovenzijde aan op een geprofileerde kroonlijst. Deze kroonlijst verkropt boven de buitenste pilasters.
Op de eerste verdieping bevindt zich een ongeprofileerde, gepleisterde waterlijst. Daarboven zitten twee getoogde vensters met ongeprofileerde kozijnen en vernieuwde dubbele draairamen met enkelruits bovenlichten. Deze bovenlichten worden deels omgeven door geprofileerde, gepleisterde segmentbogen, die halverwege de bovenlichten omhoeken in horizontale, geprofileerde stucwerklijsten.
Op de lagere tweede verdieping wordt de ongeprofileerde, gepleisterde waterlijst onderbroken door het grote, middelste venster, waarin een 9-ruits raam met ijzeren roedeverdeling is geplaatst. Aan weerszijden van dit venster bevindt zich een klein, getoogd venster met een veelruits raam met ijzeren roedeverdeling, waarin een rondboogmotief is aangebracht. Ook hier wordt het venster deels omgeven door geprofileerde, gepleisterde segmentbogen, die op een derde hoogte van het venster omhoeken in horizontale, geprofileerde stucwerklijsten.
De gevel wordt afgesloten met een klassiek hoofdgestel, bestaande uit een houten, van pleister voorziene architraaf, een glad fries en een geprofileerde, houten kroonlijst. Het hoofdgestel loopt niet helemaal door tot de uiteinden van de voorgevel.

Linker zijgevel

Het pand staat met de linker zijgevel tegen belendend pand Waterstraat 24 aangebouwd.

Rechter zijgevel

Het pand staat met de rechter zijgevel tegen belendend pand Waterstraat 20 aangebouwd.

Achtergevel

De achtergevel bestaat uit een topgevel.

Dak

Het zadeldak met voorschild is gedekt met rode opnieuw verbeterde Hollandse pannen.

Bijgebouwen, stoep en tuin

Voor het pand ligt een klinkerstoep.

Bescherming

De bescherming betreft nadrukkelijk zowel het exterieur als het interieur.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de neoclassicistische lijstgevel met vroeg 20ste-eeuwse pui.

Stedenbouwkundige criteria

a. de situering in de markante en gevarieerde oostelijke gevelwand van de Waterstraat.