Waalkade 2, kantoor- en woonruimte

Adres: Waalkade 2, Zaltbommel

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5301 CH Zaltbommel
Straat + huisnummer: Waalkade 2
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Zaltbommel, sectie A, nr. 2497

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing:  22 augustus 2006

Oorspronkelijke functie: kantoor- en woonruimte
Huidige functie: kantoorruimte

Bouwjaar: 903
Architect: G.G. Lodder
Bouwstijl: neorenaissance/neoclassicisme

Beschrijver: M. Witteveen/geactualiseerd door Marinus van Dintel
Datum beschrijving: 1997/oktober 2004
Datum foto’s: september 2004

Bronnen: -

Kadastrale kaart van Waalkade 2 in Zaltbommel (2015)    

Historie en ligging

Het vrijstaande pand ligt op de hoek van de Waalkade en de Molenwal. Het is in 1903 in opdracht van het polderdistrict Bommelerwaard, als districtshuis, door architect G.G. Lodder ontworpen. Vanwege haar functie kreeg het kantoorgebouw een prominente plaats in de stad en kreeg de voorgevel en de rechter zijgevel een representatieve uitstraling. In de 20ste eeuw hebben verschillende in- en uitwendige verbouwingen plaatsgevonden. Zo is in 1956 op de begane grond de woning van de beheerder vervangen door kantoorruimtes en zijn in de jaren 90 van de 20ste eeuw bij een renovatie de oorspronkelijke ramen met onder andere glas-in-lood vervangen door nieuwe ramen. Ook moet het gebouw de louvreluiken van de eerste verdieping tegenwoordig ontberen.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op rechthoekige plattegrond, met een afgeronde hoekgevel rechts voor. Het is twee bouwlagen hoog onder een omlopend afgeplat schilddak. De nokrichting staat evenwijdig op de voorgevel. De voorname voorgevel heeft een middenrisaliet met een trapgevel en kleine steekkap en wordt door een kwartrond gebogen hoekgevel gekoppeld aan de, eveneens rijk uitgevoerde, rechter zijgevel. Beide gevels hebben een natuurstenen plint en worden afgesloten door een klassiek hoofdgestel, dat bij de lisenen verkropt. De linker zijgevel en de achtergevel zijn eenvoudiger van uitvoering en worden afgesloten door een bakstenen bloktandlijst, een hoge muizetandlijst en een geprofileerde kroonlijst.
Het kozijnwerk is op de begane grond in wit geschilderd, het raamwerk en de voordeur in donkerblauw en capriblauw. Op de eerste verdieping is het kozijnwerk in crème en het raamwerk in turkoois uitgevoerd. De onderdorpel en de neuten zijn van natuursteen.

Voorgevel

De voorgevel is drie vensters breed en symmetrisch van indeling. De gevel is gemetseld in baksteen in kruisverband en voorzien van een natuurstenen plint. Ter hoogte van de onder- en bovendorpels van de vensters zijn gepleisterde speklagen aangebracht. Ter hoogte van de middendorpel zijn aan weerszijden van de vensters gepleisterde blokken geplaatst. In het middenrisaliet bevindt zich in een diep, getoogd portiek de ingang. Boven de ingang zit een  anderhalf steens segmentboog met geboorte- en sluitstenen.
In de portiek is een licht getoogd deurkozijn geplaatst met daarboven een rollaag. Het kozijn bevat een brede, dubbele paneeldeur met een licht geprofileerd kalf en eenvoudig enkelruits bovenlicht met glas-in-lood. Boven de portiek is een hardstenen plaat met de naam ‘Districtshuis’ in Jugendstil-achtige letters aangebracht. Aan weerszijden van de middenrisaliet bevindt zich een venster met segmentboog met daaronder siermetselwerk en een natuurstenen lekdorpel. Deze vensters bevatten enkelruits ramen met enkelruits bovenlichten. Tussen de ingang en het rechter venster is een hardstenen herinneringsplaquette aangebracht waarop het bouwjaar en de namen van de dijkstoelleden en de architect staan vermeld.
Op de eerste verdieping staat in het middenrisaliet een venster onder een rondboog van metselwerk met gepleisterde geboortestenen, twee tussenstenen en een sluitsteen en in het boogveld siermetselwerk. De vensters hebben natuurstenen lekdorpels en bevatten enkelruits ramen met enkelruits bovenlichten. Aan weerszijden van het middenrisaliet bevindt zich een venster van hetzelfde type, de segmentbogen zijn echter iets lager gevormd. Ook op de eerste verdieping zijn de gepleisterde speklagen en blokken ter hoogte van de vensters terug te vinden. Het middenrisaliet wordt op de tweede verdieping bekroond met een trapgevel met op de trappen gepleisterde, geprofileerde dekplaten en op de top een windvaan. Ter hoogte van het hoofdgestel bevinden zich twee smeedijzeren muurankers met ruim daarboven een venster met dubbel draairaam onder een bakstenen rondboog. In het boogveld is siermetselwerk aangebracht. Aan weerszijden van de topgevel wordt de voorgevel afgesloten door een klassiek hoofdgestel met geprofileerde architraaf, glad fries en geprofileerde kroonlijst. Aan de linkerkant van de gevel is een eenvoudige hemelwaterafvoer geplaatst.

Hoekgevel

De afgeronde hoekgevel bevindt zich tussen twee lisenen en is één venster breed. De uitvoering in baksteen en gepleisterde speklagen en -stenen is gelijk aan die van de voorgevel. Zowel op de begane grond als op de eerste verdieping bevindt zich een  venster met enkelruits raam en enkelruits bovenlicht. Het hoofdgestel loopt in de hoekgevel door, terwijl zich aan de linkerkant van de hoekgevel een eenvoudige hemelwaterafvoer bevindt.

Rechter zijgevel

De eveneens rijk uitgevoerde rechter zijgevel aan de Molenwal is twee vensters breed. De uitvoering in baksteen en gepleisterde speklagen en -stenen is gelijk aan die van de voorgevel. Op de begane grond bevindt zich rechts een ingang met een eenvoudig versierde dubbele paneeldeur. De rechter vleugel van de dubbele paneeldeur is breder dan de linker. Oorspronkelijk was de ingang breder. Doordat men de strekboog met geboorte- en sluitstenen in stijl heeft aangepast, is dit niet meer herkenbaar. Het venster links in de gevel is blind. Bovendien ontbreken de gepleisterde blokken ter hoogte van de wisseldorpel. De aanpassingen hebben waarschijnlijk plaatsgevonden tijdens de renovatie van 1940, toen in dit gedeelte van het pand een archiefruimte werd ingebouwd. Op een oude ansichtkaart is de oorspronkelijke situatie goed zichtbaar. Op de eerste verdieping bevinden zich twee vensters met raamwerk die gelijk zijn aan die van de voorgevel. De gevel wordt afgerond door het klassieke hoofdgestel. Aan de rechterkant van de gevel is een eenvoudige hemelwaterafvoer geplaatst.

Linker zijgevel

De linker zijgevel is in zijn geheel opgetrokken in baksteen in kruisverband en wordt aan de bovenzijde afgesloten met een bakstenen bloktandlijst, een hoge muizentandlijst en een geprofileerde kroonlijst. Doordat versieringen als gepleisterde speklagen en geboorte- en sluitstenen ontbreken, heeft de linker zijgevel een sobere uitstraling. Het rechter gedeelte van de gevel is blind, aan de linkerzijde bevinden zich zowel op de begane grond als op de eerste verdieping twee vensters met hardstenen lekdorpel en enkelruits ramen met enkelruits bovenlichten. Boven de vensters op de eerste verdieping zijn boogvensters zonder siermetselwerk aangebracht.

Achtergevel

De achtergevel is in zijn geheel opgetrokken in baksteen in kruisverband en wordt aan de bovenzijde afgesloten met een bakstenen bloktandlijst, een hoge muizetandlijst en een geprofileerde kroonlijst. Doordat versieringen als gepleisterde speklagen en geboorte- en sluitstenen ontbreken, heeft de achtergevel een sobere uitstraling. Op de begane grond bevindt zich in het midden een modern deurkozijn met rechts daarvan een klein venster met strek, ongeprofileerd kozijn en een enkelruits raam. Halverwege de begane grond en de eerste verdieping zit, boven het deurkozijn, een spitsboogvenster met bakstenen lekdorpel en raam met ijzeren tracering. Rechts van dit venster zit een klein rondboogvenster met bakstenen lekdorpel.

Dak

Het afgeplatte schilddak is gedekt met gesmoorde Muldenpannen. Op het dakgedeelte boven de afgeronde hoekgevel is een zinken roevendak gelegd. Op het voorschild bevinden zich twee kleine dakkapellen met zinken kleine vierzijdige spitsen en enkelruits ramen. Op het rechter zijschild bevindt zich een gelijke dakkapel.

Bijgebouwen, stoep en tuin

Voor de rechter zijgevel bevindt zich een smeedijzeren hek.

Bescherming

De bescherming betreft nadrukkelijk zowel het exterieur als het interieur.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de lijstgevel in neorenaissance/neoclassicistische stijl.

Stedenbouwkundige criteria

a. de situering aan de Waalkade;
b. de hoge authenticiteit.

Cultuurhistorische criteria

a. de functie van districtshuis voor het polderdistrict Bommelerwaard, een voor de streek typerende instantie.