Omhoeken 1-3, woonhuis en horeca

Adres: Omhoeken 1-3, Zaltbommel

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5301 BD Zaltbommel
Straat + huisnummer: Omhoeken 1-3
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Zaltbommel, sectie A, nr. 3642

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing:  22 augustus 2006

Oorspronkelijke functie: woonhuis en horeca
Huidige functie:  woonhuis en horeca

Bouwjaar: voorgevel: derde kwart 19de eeuw; winkelpui: ca. 1915
Architect: winkelpui: G. van Alphen
Bouwstijl: gevels neoclassicistisch

Beschrijver: M. Witteveen/geactualiseerd door Marinus van Dintel
Datum beschrijving: 1997/november 2004
Datum foto’s: november 2004

Bronnen:

• G. van Tussenbroek, ‘Onder de daken van Zaltbommel,       bouwen en wonen in de historische binnenstad (1350-1650)’, blz. 119.
• D.B.M. Hermans, ’t Welvaere van de Stadt Salt Bommel, een eeuw Winkelpuien in Zaltbommel’, Zaltbommel-Arnhem, blz. 20-21.

Kadastrale kaart van Omhoeken 1-3 in Zaltbommel (2015)

Historie en ligging

Dit hoekpand ligt met de voorgevel aan de noordzijde aan de Omhoeken en met de linker zijgevel aan de Boschstraat. In de gevels zijn, ondanks de verschillende aanpassingen door de tijd heen, nog enkele oude details waar te nemen, zoals de forse muurankers en de wisselende verdiepingshoogten.
Op de kaart van Blaeu is al een pand van gelijke afmeting met achterhuis en trapgevels weer- gegeven. In 1859 schetste Springer nog een trapgevel aan de Omhoeken, op een foto uit het einde van de 19de eeuw is alleen nog een trapgevel aan de achterzijde te zien. Rond 1900 heeft het pand een lijstgevel met een groot voorschild. De afgeknotte topgevel is dus pas in de 20ste eeuw tot stand gekomen. De winkelpui dateert van ca. 1915, toen Marinus van Maaren een ontwerp liet maken voor zijn te starten kruidenierszaak. Het belendende koetshuis Omhoeken 5 hoort bij pand Omhoeken 1-3.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op rechthoekige plattegrond en heeft een voorgevel van drie vensters breed. Het is twee bouwlagen hoog onder een afgeplat zadeldak, waarvan de nok haaks op de voorgevel staat. Het heeft gepleisterde gevels, waarbij de voorgevel aan de bovenzijde eindigt als een brede, afgeknotte topgevel. Het pand heeft een grijs geverfde plint. De vensters en de ingang hebben aan de bovenzijde afgeschuinde hoeken, evenals het kozijnwerk. De lekdorpels van de vensters zijn gepleisterd. De kozijnen, raampartijen en deuren zijn in gebroken wit geschilderd.

Voorgevel

De voorgevel is symmetrisch van opbouw. Op de begane grond bevindt zich een pui die, met uitzondering van een gepleisterd stuk aan de rechter zijde, gemetseld is in koppenverband. Uiterst links zit de ingang naar het voormalige winkelgedeelte. De moderne, enkelruits deur is eenvoudig. Het kalf is eenvoudig geprofileerd, het bovenlicht heeft eenvoudig glas-in-lood. In het midden van de pui bevindt zich een breed venster met enkelruits etalageraam met 4-ruits bovenlicht met eenvoudig glas-in-lood. Uiterst rechts zit de ingang naar de bovenwoning. Boven de paneeldeur zit een eenvoudig geprofileerd kalf en een enkelruits bovenlicht met eenvoudig glas-in-lood. Boven de ingangen en het venster bevindt zich een gepleisterde strook, waarin boven de rechter ingang gepleisterde strekvlakken zijn aangebracht. De pui sluit aan de bovenzijde af met een plaat en een geprofileerde waterslaglijst.
Op de eerste verdieping bevinden zich drie vensters met dubbele 2-ruits draairamen. Elk venster heeft een dubbelruits bovenlicht met eenvoudig glas-in-lood. De lekdorpels zijn gepleisterd.
De zolderverdieping bevindt zich in de afgeknotte topgevel en heeft drie kleine vensters. Het middelste heeft een kozijn met zware middenstijl en twee enkelruits draairamen, de beide andere vensters hebben dubbele enkelruits draairamen. De topgevel heeft een gepleisterde ezelsrug op de schuine zijden. Op de hoeken van de horizontale afsluiting bevinden zich licht uitkragende gepleisterde hoekbekroningen.

Linker zijgevel

In de grotendeels lichtgrijs gepleisterde linker zijgevel is het rechter winkelgedeelte op de begane grond in wit geschilderd baksteen uitgevoerd. In dit gedeelte zit een breed venster met enkelruits etalageraam met 4-ruits bovenlicht met eenvoudig glas-in-lood. In de blinde muur boven het winkelgedeelte zijn twee muurankers zichtbaar. Het middengedeelte van de linker zijgevel springt bij de plint lichtelijk in. In het middendeel bevinden zich twee hoge vensters met enkelruits schuiframen en dubbelruits bovenlichten met eenvoudig glas-in-lood. Hierboven zitten op de eerste verdieping twee vensters met dubbele 2-ruits draairamen met dubbelruits bovenlicht met eenvoudig glas-in-lood. Links van het linker venster is een klein, vierkant venster met enkelruits raam aangebracht. Tussen de begane grond en de eerste verdieping en ter hoogte van de bovendorpels van de kozijnen op de eerste verdieping zit tussen de twee traveeën een schieter. Het linker gedeelte van de linker zijgevel heeft een keldergedeelte. Het linker kelderlicht is dichtgezet, het rechter kelderlicht is opgegaan in de aangebrachte ingang aan de rechterzijde van dit gedeelte. Boven de moderne, enkelruits deur zit een ongeprofileerd kalf. Het dubbelruits bovenlicht heeft eenvoudig glas-in-lood. Links van deze ingang zitten twee vensters met 6-ruits schuiframen, waarvan het 2-ruits bovendeel van eenvoudig glas-in-lood is voorzien. Loodrecht boven ingang en vensters bevinden zich op de eerste verdieping drie vensters met dubbele 2-ruits draairamen en dubbelruits bovenlichten met eenvoudig glas-in-lood. Tussen deze vensters zijn ter hoogte van de bovenzijden van de vensters vier staafankers in verschillende maten zichtbaar. De gevel sluit aan de bovenzijde af met een geprofileerde architraaf en een vernieuwde bakgoot.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel gaat aan de voorkant grotendeels schuin achter het belendend pand Omhoeken 5. De gevel is gepleisterd en vooraan zit onder de bakgoot een hemelwaterafvoer met vergaarbak. Over de vrij liggende achterzijde zijn geen gegevens bekend.

Achtergevel

De achtergevel is gepleisterd en sluit aan de bovenzijde met een ezelsrug af, gelijk die van de voorgevel. Door de belendende bebouwing is slechts een klein gedeelte van de gevel zichtbaar. Rechts in de topgevel is een klein kozijn met 4-ruits draairaam zichtbaar.

Dak

Het afgeplatte zadeldak is aan de zijkanten gedekt met rode Tuiles du Nordpannen. In het linker dakvlak is vóór een groot en achter een kleiner dakraam aangebracht. In het rechter dakvlak bevinden zich achteraan vier grotere dakramen.

Bescherming

De bescherming betreft nadrukkelijk zowel het exterieur als het interieur.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de oude vorm van voor- en achterhuis.

Stedenbouwkundige criteria

a. het beeldbepalende karakter;
b. de hoge authenticiteit.