Molenwal 1, woonhuis

Adres: Molenwal 1, Zaltbommel

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5301 AW Zaltbommel
Straat + huisnummer: Molenwal 1
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Zaltbommel, sectie A, nr. 3077

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 10 januari 2006

Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis

Bouwjaar: ca. 1900
Architect: -
Bouwstijl: eclectisch

Beschrijver: M. Witteveen/geactualiseerd door Marinus van Dintel
Datum beschrijving: 1997/oktober 2004
Datum foto’s: september 2004

Bronnen: bouwdossiers Streekarchief Bommelerwaard (SAB)

Kadastrale kaart van Molenwal 1 in Zaltbommel (2015)

Historie en ligging

Samen met Tolstraat 13 vormt Molenwal 1 één beeldbepalend pand langs de verbinding tussen de Tolstraat en de hoger gelegen Molenwal. In de 19de eeuw heette deze verbinding de Molengang. Rond 1900 werd het pand als enkele wooneenheid in eclectische stijl gebouwd; in 1951 is het onder leiding van architect G.J. van Reekum voor dubbele bewoning aangepast.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op rechthoekige plattegrond. Het is twee bouwlagen hoog onder een schilddak. De nokrichting staat evenwijdig op de voorgevel. De voorname voorgevel heeft een middenrisaliet die aan de bovenzijde wordt afgesloten met een fronton. De gevelgedeeltes links en rechts van het middenrisaliet en de zijgevels worden afgesloten met een klassiek hoofdgestel. Bij de hoekpenanten verkropt het hoofdgestel. Vanwege het uitzicht op de haven en de rivier is de eerste verdieping rijk uitgevoerd met grote vensters omgeven door verscheidene ornamenten. De linker en de rechter zijgevel zijn eenvoudiger van uitvoering. Het linker gedeelte van het pand, Tolstraat 13, heeft een hoge, gepleisterde plint. Deze plint eindigt vanwege de oplopende straat rechts van de poortingang van het rechter gedeelte, Molenwal 1. De plint is violet geschilderd. Een hoger aangebrachte plint bevindt zich op de rechter zijgevel. Het kozijnwerk is op de begane grond in crème geschilderd; het raamwerk en de voordeur is donkergroen.

Voorgevel

De voorgevel is zes vensters breed en symmetrisch van indeling. De gevel is boven de gepleisterde plint gemetseld in donkere baksteen zonder metselverband en heeft ter hoogte van de raamdorpels gepleisterde speklagen. Ter hoogte van de onder- en bovendorpels van de vensters zijn gepleisterde speklagen aangebracht. In het middenrisaliet bevindt zich over de gehele hoogte van de middenas een liseen die tot aan de top van het fronton reikt. Aan beide uiteinden van de gevel en aan de hoeken van het middenrisaliet zijn hoekpenanten aangebracht.
Op de begane grond bevinden zich twee dubbele houten garagedeuren aan weerszijden van de liseen in het middenrisaliet. In de rechter garagedeur bevindt zich een smal verticaal raam. Bovendien is ter linkerzijde van de rechter garagedeur een eenvoudige paneeldeur geplaatst. Respectievelijk links en rechts van de garagedeuren zijn twee halve vensters met twee enkelruits draairamen en lekdorpels aangebracht. Zowel deuren als vensters zijn licht getoogd en geprofileerd in de zwikken. Boven deuren en vensters bevinden zich enkelsteens segmentbogen en daarboven over de gehele breedte een geprofileerde waterlijst. In de liseen in het middenrisaliet bevindt zich een klassieke muurlantaarn.
Op de eerste verdieping bevinden zich zes symmetrisch in de gevel geplaatste vensters met T-schuiframen met glas-in-lood in de bovenlichten en natuurstenen lekdorpels. Boven elk venster zit een anderhalf steens rondboog met gepleisterde geboortestenen en sluitsteen in het midden. In het boogveld is siermetselwerk aangebracht. Links en rechts van het middenrisaliet wordt de gevel afgesloten met een klassiek hoofdgestel met een architraaf, een breed fries met spiegels en een geprofileerde kroonlijst op grote consoles. De consoles aan de rechterzijde van de gevel zijn zwart geschilderd.

Op de zolderverdieping zijn in het middenrisaliet boven een geprofileerde waterlijst in het linkergedeelte en een gepleisterde speklaag in het rechter gedeelte twee halve, licht getoogde vensters met eveneens licht getoogde, enkelruits draairamen geplaatst. Boven de vensters is een enkelsteens strekboog aangebracht, onder de vensters bevindt zich een hardstenen lekdorpel. Aan de bovenzijde boven de strekbogen wordt het middenrisaliet afgesloten met een fronton, dat door de liseen in tweeën is gesplitst. Op de twee wit gepleisterde ondergronden zijn in het timpaan donker geverfde voluten afgebeeld.

Linker zijgevel

De linker zijgevel is een gemene muur met het pand Tolstraat 13.

Rechter zijgevel

De aan de Molenwal gelegen rechter zijgevel is boven de gepleisterde plint voorzien van een gepleisterde gevel met slechts een klein venster met modern, enkelruits raam in het linker deel van de begane grond. Het uiterste rechter gedeelte van deze zijgevel gaat schuil achter de voorgevel van pand Molenwal 3. Tussen de verdiepingen bevindt zich aan de linker- en de rechterzijde van de gevel elk een schieter.
De gevel wordt afgesloten met een boeiboord. 

Achtergevel

Van de achtergevel zijn geen details bekend.

Dak

Het (rechter gedeelte van het) schilddak is gedekt met voornamelijk gesmoorde Hollandse pannen.
In het voorschild is een tuimelraam geplaatst.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de lijstgevel in eclectische stijl.

Stedenbouwkundige criteria

a. de situering tussen de Tolstraat en de Waalkade;
b. de hoge authenticiteit