Markt 8, woonhuis

Adres: Markt 8, Zaltbommel

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5301 AL Zaltbommel 
Straat + huisnummer: Markt 8
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Zaltbommel, sectie A, nr. 3130

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing:10 januari 2006

Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: winkel en woonhuis

Bouwjaar: voorgevel: 1934
Architect: -
Bouwstijl: neoclassicistische elementen

Beschrijver: M. Witteveen/geactualiseerd door Marinus van Dintel
Datum beschrijving: 1997/november 2004
Datum foto’s: november 2004

Bronnen:  G. van Tussenbroek, ‘Onder de daken van Zaltbommel, bouwen en wonen in de historische binnenstad (1350-1650, blz. 105, 125-127.

Kadastrale kaart van Markt 8 in Zaltbommel (2015)

Historie en ligging

Het pand ligt tussen twee belendende panden in de noordelijke gevelwand van de Markt. Het heeft een laatmiddeleeuwse oorsprong, met de kelder met tongewelf als herinnering. Het huis is in de loop van de tijd verschillende keren verbouwd. Lange tijd behoorde het pand bij het naastgelegen pand Markt 6, “De Blaeuwe Fles” genaamd. De huidige voorgevel dateert van ca. 1900, toen deze een 18de-eeuwse gevel verving. De nieuwe gevel werd iets hoger opgetrokken, bovendien kreeg het pand in tegenstelling tot zijn voorganger een eigen ingang. Het karakteristieke glas-in-lood is relatief laat aangebracht (ca. 1920). In 1934 werd de begane grond grondig verbouwd, toen de ingang en de drie vensters plaats moesten maken voor een winkelpui. De laatste belangrijke verbouwing vond plaats in 1948. In dat jaar werd het pand gescheiden van het buurpand en vond een verbouwing van de woning op de eerste verdieping plaats.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op vierkante plattegrond. Het is drie bouwlagen hoog onder een afgeplat schilddak. Het pand heeft een bakstenen lijstgevel gemetseld in kruisverband en wordt afgesloten door een eenvoudig hoofdgestel. De plint van de winkelpui is van grijs natuursteen. Het hoofdgestel en de kozijnen zijn zandgeel geschilderd, de raampartijen en het houtwerk in de winkelpui zijn in donkerblauw uitgevoerd.

Voorgevel

De voorgevel is vier vensters breed en asymmetrisch van opbouw. De eerste en de derde travee risaleren licht ten opzichte van de overige twee traveeën. In de loop van de 20ste eeuw is de gevel op de begane grond in grote mate gewijzigd. De vensterindeling van drie vensters en een ingang in de tweede travee van links is verdwenen met de plaatsing van een winkelpui in 1934. De ingang bevindt zich in een ondiep portiek ter hoogte van de derde travee. Aan weerszijden van het portiek zijn enkelruits etalageramen aangebracht, met haaks daarop in het portiek smalle enkelruits ramen. Boven de winkelpui zit een geprofileerde hardstenen waterlijst, die door de onderkant van de erker onderbroken wordt.
Op de eerste verdieping bevinden zich een houten erker en drie vensters die aan de bovenzijde halfrond zijn. De vensters hebben enkelruits schuiframen en een halfrond bovenlicht met rijk gedecoreerd glas-in-lood. Ter hoogte van de bovenlichten zijn de vensters voorzien van een geprofileerde gepleisterde rondboog. Elke rondboog rust op lijstvormige kapitelen en heeft in het midden een rijk gedecoreerde sluitsteen. Onder de vensters loopt een hardstenen waterlijst. De gezichtsbepalende erker in de derde travee heeft aan de voorzijde een gedecoreerde dorpel waarboven zich vier pilastervormige vensterstijlen bevinden, rijk versierd met consoles, spiegels en (neo-)renaissance versieringen. Tussen de vensterstijlen zitten twee smalle, openslaande enkelruits draairamen met aan weerszijden een even smal enkelruits raam. Hierboven bevindt zich een geprofileerde lijst die de bovenlichten van de smalle, hoge ramen scheidt. Tussen de vier kleine pilastervormige kapitelen is boven de openslaande ramen een bovenlicht in glas-in-lood aangebracht, met aan weerszijden een kleinere uitvoering. De zijkanten van de erker zijn in gelijke stijl en met een diepte van één enkelruits raam uitgevoerd. De erker wordt afgesloten met een geprofileerde lijst en een klein afgeplat schilddak, waarboven zich een klein balkon bevindt. Ter hoogte van de onderdorpel van de vensters en halverwege deze vensters bevinden zich speklagen.

De eerste verdieping wordt met een eenvoudig geprofileerde cordonlijst van de tweede verdieping gescheiden.

De drie venster op de tweede verdieping hebben draairamen met een bovenlicht daarboven. Onder de vensters loopt een hardstenen waterlijst, boven elk venster bevindt zich een anderhalf steens strek. In de derde travee, boven de erker, is een dubbele balkondeur geplaatst. Op het balkon is een ijzeren hekwerk aangebracht. De voorgevel wordt afgesloten met een hoofdgestel met spiegels in het fries en een geprofileerde bakgoot.

Linker zijgevel

Het pand staat met de linker zijgevel tegen belendend pand Markt 10 aangebouwd.

Rechter zijgevel

Het pand staat met de rechter zijgevel tegen belendend pand Markt 6 aangebouwd. Een klein stuk muur is onder de bakgoot zichtbaar. Het betreft hier een oude gepleisterde muur met schieters bovenin. Mogelijkerwijs betreft het hier de zijgevel van een voorganger van pand Markt 8. De muur staat met de smalle kant niet achter de voorgevel, maar ernaast.

Achtergevel

Van de achtergevel zijn geen details bekend.

Dak

Het pand heeft een omlopend afgeplat schilddak, waarvan de schuine zijden met rode verbeterde Hollandse pannen zijn gedekt. In het midden van het dakvlak aan de voorzijde bevindt zich direct boven de bakgoot een brede dakkapel met plat dak en dubbele enkelruits draairamen. Deze dakkapel is in 1947 aangebracht. De dakkapel in het linker zijvlak is van veel oudere datum. Het betreft hier een dakkapel met plat dak, geprofileerde windveren en een veelruits schuifraam.

Bijgebouwen, stoep en tuin

Voor het pand ligt een eigen stoep met ingelegde gele klinkers. Op de hoeken staan los van de voorgevel 2 oude, hardstenen hoekpalen.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de rijk geornamenteerde bakstenen lijstgevel.

Stedenbouwkundige criteria

a. de situering in de markante en gevarieerde noordelijke gevelwand van de Markt.