Koningstraat 11 tot en met 21, woonhuis

Adres: Koningstraat 11, Zaltbommel

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5301 EV Zaltbommel
Straat + huisnummer: Koningstraat 11 t/m 21
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Zaltbommel,  sectie A, nr. 3797 (nr.11), nr. 3801 (nr.13 en 15), nr. 3965 (nr.17), nr. 3964 (nr.19) en nr. 2587 (no.21)

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 10 januari 2006

Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: woonhuis/atelierruimte

Bouwjaar: -
Architect: -
Bouwstijl: voorgevel neoclassicistisch

Beschrijver: M. Witteveen/geactualiseerd door Marinus van Dintel
Datum beschrijving: 1997/juni 2004
Datum foto’s: juni 2004

Bronnen: bouwdossiers Streekarchief Bommelerwaard (SAB)

Kadastrale kaart van Koningstraat 11 t/m 21 in Zaltbommel (2015)

Historie en ligging

De gehele gevelrij omvat de huisnummers 11 tot en met 21 (oneven) en een toegangsdeur van een pand aan de Gasthuisstraat. De reeks panden maakt deel uit van de noordelijke gevelwand van de Koningstraat en is gelegen tussen belendend pand Koningstraat 9 aan de linkerzijde en het achterhuis van pand Oude Vischmarkt 12-14 aan de rechterzijde.

Plattegrond en opbouw

De panden zijn gebouwd op rechthoekige plattegrond en bestaan uit twee bouwlagen (intern drie) met een zolder. De lijstgevel van de gevelrij is gepleisterd, het pleisterwerk van huisnummer 21 is voorzien van blokgroeven. De huisnummers 11 en 13 zijn muntgroen gesausd, de huisnummers 15 en19 wit en huisnummer 21 grijs. De lengte van de lijstgevel wordt benadrukt door een geprofileerde lijst tussen de begane grond en de eerste verdieping en een geprofileerde rand direct onder de vensters van de eerste verdieping (functionerend als lekdorpel). In de lijstgevel van de eerste verdieping bevinden zich zeven verspringingen, twee zetten zich voort tot op de grond. Van het hoofdgestel verkroppen architraaf en fries mee, de kroonlijst niet. Over de volle breedte is de lijstgevel van een - in verschillende schakeringen grijs geverfde - plint voorzien, waarvan de plint van huisnummer 21 afwijkt in vorm en grootte. Het met gesmoorde Hollandse pannen gedekte dak van het complex omvat drie dakvormen; de huisnummers 11 en 13 hebben een mansardedak, de huisnummers 15 en 19 een zadeldak en huisnummer 21 een schilddak.
De daken van de huisnummers 11 tot en met 19 zijn voorzien van tien - eind jaren negentig van de 20ste eeuw geplaatste - dakkapellen, waarbij de kapellen van de huisnummers 11 en 13 in grootte licht afwijken van die van de huisnummers 15 tot en met 19.

Voorgevel

Alle vensters en deuropeningen van de voorgevel zijn licht getoogd aan de bovenzijde. De vensters van de begane grond hebben elk een lekdorpel. De bovendorpels op de eerste verdieping zijn getoogd, de kozijnen op de begane grond zijn geheel recht. De gevel heeft over de gehele lengte een lijst die bestaat uit een geprofileerde architraaf, een glad fries met tandlijst en een uitstekende geprofileerde kroonlijst waarin de bakgoot is opgenomen. De geprofileerde lijst en de geprofileerde rand reiken niet tot aan de linkerhoek van de gevel, maar zijn enkele centimeters korter.

Beschrijving per huisnummer

Koningstraat 11 (= ook toegang achterom Gasthuisstraat 24)
De toegang tot de achtertuin van Gasthuisstraat 24 is een eenvoudige, donkerblauw geverfde paneeldeur met geprofileerd kalf en een enkelruits bovenlicht. Op de begane grond van Koningstraat 11 bevinden zich twee vensters met donkergroen geverfde 2-ruits schuiframen. Rechts hiervan zit een eenvoudige, donkerblauw geverfde paneeldeur met ongeprofileerd kalf en een enkelruits bovenlicht. De natuurstenen plint is uitgevoerd in lichtgrijze kleurstelling. Op de eerste verdieping zitten twee vensters met donkergroen geverfde T-ramen, waarbij de bovenduimen van het linkervenster nog aanwezig zijn. Rechts hiervan bevindt zich een brede muurdam en een smal venster met groen geverfd schuifraam met bovenduimen. Langs de linkerkant van de gevel is een hemelwaterafvoer met vergaarbak aangebracht, net als ter hoogte van de scheiding met pand Koningstraat 13-15. Het mansardedak is gedekt met gesmoorde Hollandse pannen en is twee verdiepingen hoog. Op het dakvlak van de voorgevel bevinden zich twee vrij jonge dakkapellen met plat dak en twee enkelruits draairamen, omlijst met twee houten pilasters en een geprofileerde gootlijst. De achtergevel is opgemetseld tot circa een derde van de mansardekap, hierin zijn twee openslaande deuren aangebracht. Ter hoogte van de tweede verdieping van de kap bevindt zich een balkon. Enkele schieters zijn nog zichtbaar tussen de eerste en tweede verdieping. Voor het pand ligt een klinkerstoep in visgraatverband. Ter linkerzijde van de toegang tot pand Gasthuisstraat 24 is een ijzeren stoephek met de gevel verbonden.

Koningstraat 13-15

Het pand heeft een gezamenlijke ingang voor de appartementen Koningstraat 13 en 15.
Op de begane grond bevindt zich een donkerblauw geverfde paneeldeur met smeedijzeren bovenpaneel, geprofileerd kalf en een enkelruits bovenlicht. Rechts hiervan is een muurdam, gevolgd door twee zwart geverfde 2-ruits schuiframen die gescheiden worden door een smalle muurdam. Hieronder bevindt zich een natuurstenen plint. Op de eerste verdieping bevindt zich een smal, zwart geverfd venster met schuifraam aan. Daarnaast een brede muurdam en twee zwart geverfde 4-ruits schuiframen, gescheiden door een smalle muurdam. Het mansardedak is gedekt met gesmoorde Hollandse pannen. Op het dakvlak van de voorgevel bevinden zich twee vrij jonge dakkapellen met plat dak en twee enkelruits draairamen, omlijst met twee houten pilasters en een geprofileerde gootlijst.
De klinkerstoep voor het pand is in visgraatverband, aan de linkerzijde van de deur is een smeedijzeren stoephek aan de gevel bevestigd.

Koningstraat 17

Op de begane grond bevindt zich een donkerblauw geverfde paneeldeur met glazen bovenpaneel, een geprofileerd kalf en een enkelruits bovenlicht. Rechts hiervan zitten twee donkergroen geverfde 2-ruits schuiframen, gescheiden door een brede muurdam. De gepleisterde plint is donkergrijs. Op de eerste verdieping bevinden zich drie zwart geverfde 4-ruits schuiframen, gescheiden door smalle muurdammen met verspringingen van de geprofileerde lijst tot de kroonlijst. De 4-ruits schuiframen hebben midden op de wisseldorpel een kleine halfronde verbreding als verlenging van de brede middenstijl.
Het zadeldak is gedekt met gesmoorde Hollandse pannen en is twee verdiepingen hoog. Op het dakvlak aan de voorzijde zijn twee vrij jonge, donkergroen geverfde dakkapellen met plat dak en enkelruits draairamen geplaatst. Ze zijn omlijst met twee houten pilasters en een geprofileerde gootlijst. In de achtergevel is een 3-ruits dakkapel en balkon zichtbaar.
De stoep bestaat uit een natuurstenen band met ingelegde vierkante natuurstenen. Een smeedijzeren hek is aan beide kanten van het pand aan de voorgevel bevestigd.

Koningstraat 19

Op de begane grond bevinden zich twee donkergroen geverfde 2-ruits schuiframen, gescheiden door een brede muurdam. Rechts hiervan zit een brede muurdam, gevolgd door een eenvoudige, donkerblauwe paneeldeur met geprofileerd kalf en een 2-ruits bovenlicht. De gepleisterde plint is donkergrijs. Op de eerste verdieping bevinden zich drie zwart geverfde 4-ruits schuiframen, gescheiden door smalle muurdammen met verspringingen van de geprofileerde lijst tot de kroonlijst. De 4-ruits schuiframen hebben midden op de wisseldorpel een kleine halfronde verbreding als verlenging van de brede middenstijl. Ter hoogte van de scheiding met pand Koningstraat 17 is een hemelwaterafvoer geplaatst. Het zadeldak is gedekt met gesmoorde Hollandse pannen. Op het dakvlak aan de voorkant zijn twee vrij jonge, donkergroen geverfde dakkapellen met plat dak en twee enkelruits draairamen aangebracht. Deze zijn omlijst met twee houten pilasters en een geprofileerde gootlijst. De stoep aan de voorkant van het pand heeft een natuurstenen band, ingelegd met vierkante natuurstenen. Ter rechterzijde van de paneeldeur is een smeedijzeren stoephek aan de gevel bevestigd.

Koningstraat 21

Op de begane grond bevindt zich een moderne, bordeauxrode paneeldeur met glaswerk in het bovenpaneel, een geprofileerd kalf en een enkelruits bovenlicht. Rechts hiervan vinden we een breed bordeauxrood geverfd kruiskozijn, gevolgd door een brede muurdam. Links van de paneeldeur zit een naoorlogse kast voor de openbare straatverlichting. De lage plint is van natuursteen en grijs van kleur. Op de eerste verdieping bevindt zich een kleiner, bordeauxrood geverfd 2-ruits schuifraam met drie kleine ruiten aan de onderrand.
Het schilddak is gedekt met gesmoorde Hollandse pannen. De nok staat haaks op de voorgevel. Op het rechter dakvlak bevindt zich vooraan een bakstenen schoorsteen met gasafvoer. Een grotere versie is op het schild aan de achterkant te vinden. In de achtergevel is op de eerste verdieping ten minste een meerruits venster zichtbaar, bovendien zijn aan de achterkant van de rechtergevel enkele schieters aangebracht. De stoep voor het pand is een klinkerstoep in visgraatverband.

Extra opmerking

De reeks panden Koningstraat 11 tot en met 21 heeft, gelet op de dakconstructie, uit ten minste drie verschillende panden bestaan. Op oude foto’s en ansichtkaarten is duidelijk een hoog zadeldak voor de nummers 11 tot en met15, een lager zadeldak met schild voor de nummers 17 en 19 en een separaat schilddak voor nummer 21 te onderscheiden.
De lijstgevel is hoogstwaarschijnlijk in het laatste decennium van de 19de eeuw over de volle breedte van de panden Koningstraat 11 tot en met 21 aangebracht. Van de oorspronkelijke opzet van gescheiden boven- en benedenwoningen (een bouwtype dat in Zaltbommel niet veel voorkomt) is weinig bewaard gebleven. De begane grond van pand Koningstraat 21 was rond 1900 in gebruik als bedrijfsruimte of opstal. De ruimte was te bereiken via een grote doorgang in de voorgevel.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de markante, neoclassicistische lijstgevel.

Stedenbouwkundige criteria

a. het beeldbepalende karakter van de gevelrij in de noordelijke gevelwand van de Koningstraat.

Cultuurhistorische criteria

a. de 19de-eeuwse samenvoeging van eenvoudige woningen tot een eenheid door middel van het aanbrengen van een gezamenlijke lijstgevel.