Gamerschestraat 12-12a, woonhuis

Adres: Gamerschestraat 12, Zaltbommel

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5301 AS Zaltbommel
Straat + huisnummer: Gamerschestraat 12-12a
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Zaltbommel, sectie A, nr. 2549

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 10 januari 2006

Oorspronkelijke functie: woonhuis
Huidige functie: winkel en bovenwoning

Bouwjaar: voorgevel: 1910, winkelpui: ca. 1990
Architect: A.M.A. Gulden
Bouwstijl: -

Beschrijver: M. Witteveen/geactualiseerd door Marinus van Dintel
Datum beschrijving: 1997/december 2004
Datum foto’s: november 2004

Bronnen: D.B.M. Hermans, ’t Welvaere van de Stadt Salt Bommel, een     eeuw Winkelpuien in Zaltbommel, Zaltbommel-Arnhem, blz.27-28.

Kadastrale kaart van Gamerschestraat 12-12a in Zaltbommel (2015)

Historie en ligging

Het pand ligt tussen twee belendende panden in de gesloten noordelijke gevelwand van de Gamerschestraat. De gevel dateert uit 1910, toen het de gevel van een lager winkelpand met laatmiddeleeuwse oorsprong verving. De bestaande winkelpui uit 1906 bleef echter bewaard. Deze is pas in het begin van de jaren 90 van de twintigste eeuw vervangen. De gevel is hoog opgetrokken in een vroeg 20ste-eeuwse stijl. Met uitzondering van de begane grond is het pand nog in de oorspronkelijke staat.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op rechthoekige plattegrond. Het is drie bouwlagen hoog, waarbij het rechter deel van de voorgevel bekroond wordt door een torenvormige opbouw met balustrade. Het voorste gedeelte van het pand wordt gedekt met een plat dak, met aan de voorzijde, links van de toren, een schild. Het achterste gedeelte van het pand wordt gedekt met een zadeldak met achterschild. Deze kapconstructie behoort naar waarschijnlijkheid de voorganger toe. De nokrichting van deze kap ligt haaks op de voorgevel. De bakstenen gevel is gemetseld in kruisverband en heeft gepleisterde en natuurstenen speklagen. De uitgebouwde etalagekasten op de begane grond zijn donkerblauw geschilderd, de kozijnen en de raampartijen zijn in gebroken wit uitgevoerd.

Voorgevel

De voorgevel is drie vensters breed en asymmetrisch van opbouw. Vanaf het bovenstuk van de eerste verdieping risaleert het torengedeelte lichtelijk. Op de begane grond bevinden zich boven de grijs gepleisterde plint twee uitgebouwde etalagekasten op consoles. De linker is dubbel, de rechter enkel van uitvoering. De begane grond wordt afgesloten met een gepleisterde speklaag, die aan weerszijden van de etalagekasten een stukje naar beneden doorloopt.
Op de eerste verdieping zitten drie vensters, waarvan de linker twee zich onder één lateibalk bevinden en het rechter venster onder een eigen lateibalk. De lateibalken zijn van hardsteen en hebben driehoekige uitsparingen aan de onderzijde. Ze rusten op een stenen speklaag met schouderstukken naast de vensters. Boven de lateien bevindt zich boven elk venster een half steens segmentboog. Boven de rechter segmentboog vormt een uitstekende bredere segmentboog het begin van het risaliet van het torengedeelte. Deze enkel steens boog heeft gepleisterde aanzetstenen en sluitsteen en rust op natuurstenen maskers. De vensters hebben hardstenen lekdorpels en enkelruits schuiframen met gekleurd glas-in-lood in de bovenlichten. Tussen de vensters is aan weerszijden van de lekdorpels een speklaag aangebracht. Op de tweede verdieping zijn boven de twee linker vensters van de eerste verdieping drie smallere vensters met enkelruits schuiframen met gekleurd glas-in-lood in de bovenlichten aangebracht. Rechts in het torenvormige gedeelte bevindt zich een breder venster met een stolpraam met glas-in-lood in het tweevoudige bovenlicht. De bouwelementen rond de vensters zoals lekdorpels, speklagen en lateibalken zijn gelijk aan die van de eerste verdieping. Het linker gedeelte van de tweede verdieping sluit aan de bovenzijde af met een bakstenen fries met siermetselwerk en een vér overstekende houten bakgoot op geprofileerde houten consoles. Deze houten consoles rusten weer op hardstenen consoles. Rechts hiervan, in het torenvormige deel, bevindt zich een natuurstenen gevelsteen met daarin het bouwjaar 1910. De steen wordt geflankeerd door hardstenen maskers.

In het torenvormige deel van de derde verdieping bevinden zich boven een laag met natuurstenen blokelementen, overhoeks geplaatste en doorgestoken hoekdammen, halverwege onderbroken door een natuurstenen lateibalk die in de hoekdammen is opgenomen. Boven de lateibalk is een half steens segmentboog aangebracht, onder de lateibalk bevindt zich een klein venster met segmentvormig uitgebouwd kozijn met middenstijl en twee enkelruits schuiframen met glas-in-lood. Onder het venster zit een hardstenen lekdorpel; ter hoogte van de middendorpel van het kozijn zit aan weerszijden van het venster een speklaag. Tussen de doorgestoken hoekdammen is boven een natuurstenen blokelement een bakstenen balustrade aangebracht.

Dak

Het dakvlak aan de voorzijde van het pand heeft een leien bedekking. In dit dakvlak bevindt zich direct boven de bakgoot een grote dakkapel met lessenaardak. Het kozijn bestaat uit drie gescheiden schuiframen met aan de bovenkant van de raamstijlen houten consoles die het lessenaardak ondersteunen.
Het zadeldak met achterschild van het lagere achterhuis is gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen.

Linker zijgevel

De linker zijgevel gaat grotendeels schuil achter de belendende bebouwing (Gamerschestraat 14). Aan de bovenzijde is slechts een stukje grijs gepleisterde muur zichtbaar.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel staat tegen belendend pand Gamerschestraat 10 aangebouwd en steekt met het torenvormige deel boven dit pand uit. Het torengedeelte gaat in de rechter zijgevel wat betreft vorm en uitvoering in dezelfde stijl van de voorgevel door. Rechts hiervan is de gevel grijs gepleisterd en kan de aanzet van een voormalig zadeldak nog herkend worden.

Achtergevel

Van de achtergevel zijn geen details beschikbaar.

Bijgebouwen, stoep en tuin

Voor het pand ligt een eigen stoep met ingelegde grindtegels binnen een bakstenen rand.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de rijk geornamenteerde bakstenen gevel.

Stedenbouwkundige criteria

a. de situering in de markante en gevarieerde noordelijke gevelwand van de Gamerschestraat.

Cultuurhistorische criteria

a. de betrokken stadsarchitect: de heer A.M.A. Gulden.