Kerkstraat 1, kosterswoning

Adres: Kerkstraat 1 , Nieuwaal

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5313 AP Nieuwaal
Straat + huisnummer: Kerkstraat 1
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Kerkwijk, sectie R, nr. 33

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 30 juli 1996

Oorspronkelijke functie: kosterswoning
Huidige functie: kerkelijk centrum

Bouwjaar: 1862
Architect: -
Bouwstijl: -

Beschrijver: GG/drs. L.J.H. Vroom
Datum beschrijving: 29 mei 1995
Datum foto’s: 7 maart 1995

Bronnen: -

Kadastrale kaart Kerkstraat 1 in Nieuwaal (2015)

Historie en ligging

Dit pand is binnendijks gelegen aan de zuidzijde van de rivier de Waal, aan de voet van de dijk en met de voorgevel naar de dijk gericht.
Het pand werd in 1862 gebouwd. Boven de voordeur is een gedenksteen aangebracht met de tekst: ‘De eerste steen gelegd door C. Maas oud 15 jaar 1862’.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op een T-vormig grondplan. Het dwarsgeplaatste voorhuis telt twee bouwlagen - waarvan de tweede bouwlaag een niet volledige verdiepingshoogte heeft - en een zolder.
Rondom loopt een bakgoot, met geprofileerde houten gootlijst.
Het achterhuis bestaat uit één bouwlaag. Tegen de rechter zijgevel ervan is links een uitbouw geplaatst.
De gevels van voor- en achterhuis zijn opgetrokken in baksteen. Het metselverband is uitgevoerd in kruisverband. Langs het voorhuis loopt een gepleisterde plint.

Voorgevel

De voorgevel is asymmetrisch ingedeeld. Links uit het midden is een paneeldeur geplaatst, met een gedecoreerd bovenlicht. De deur is gevat in een eenvoudig geprofileerde omlijsting. Voor de entree een hardstenen stoeptrede. Rechts daarvan bevinden zich twee 6-ruits schuifvensters. Links van de entree is een 6-ruits schuifvenster aangebracht waaronder, vlak boven het maaiveld, een kelderopening voorzien van een diefijzer. De vensters zijn geplaatst onder een strek. De luiken zijn verdwenen. De verdieping bevat drie verticaal gedeelde 2-ruits vensters onder een rollaag. Het gevelvlak wordt beëindigd met een geprofileerde gootlijst.

Linker zijgevel

De linker zijgevel bevat in het voorhuis op de begane grond een 6-ruits schuifvenster onder een strek. De luiken zijn verdwenen. Op de verdieping is een verticaal gedeeld 2-ruits venster aangebracht onder een rollaag. De linker zijgevel van het achterhuis bevat rechts een verhoogd gedeelte onder een lessenaardak. Dit gedeelte is gepleisterd en middels gravure zijn schijnvoegen aangegeven. Het gevelvlak bevat twee 6-ruits schuifvensters met voorzetramen. De luiken zijn verdwenen, evenals de roedeverdeling van het rechter venster. Oorspronkelijk heeft ter plaatse van dit rechter venster een deur gezeten. Het resterende deel van de gevel bevat een klein venster en links daarvan een verticaal gedeeld 2-ruits stalraampje. De goot rust op gootbeugels.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel bevat in het voorhuis op de begane grond twee smalle, hoge, horizontaal gedeelde 2-ruits vensters met bovenlicht. Deze worden ontlast door een strek. De vensterluiken zijn verdwenen. Op de verdieping bevindt zich een verticaal gedeeld 2-ruits venster onder een rollaag. De sterk uitspringende aanbouw tegen het achterhuis bevat in de rechter zijgevel twee 6-ruits schuifvensters, waarvan de luiken zijn verdwenen. De vensters zijn geplaatst onder een rollaag, waarboven één grote halfcirkelvormige ontlastingsboog. Het metselwerk langs de dakrand vertoont vlechtingen. Het achtergevelvlak van deze aanbouw bevat een schuifvenster met in het onderraam een 4-ruits roedeverdeling en een 10-ruits bovenlicht. Het venster is geplaatst onder een strek. De luiken zijn verdwenen.
De rechter zijgevel van het achterhuis zelf, bevat links een opgeklampte, houten deur met een 3-ruits bovenlicht en rechts een houten deur van kraalschot.

Achtergevel

De achtergevel bevat onder de afsteek links een opgeklampte deur, bestaande uit een boven- en onderdeur. Rechts daarvan bevinden zich een ingehakt, liggend 8-ruits venster en een halfcirkelvormig ijzeren stalraam. Geheel rechts een lage, rommelige uitbouw, gedekt met golfplaten.

Dak

Het voorhuis heeft een schilddak, gedekt met gesmoorde verbeterde Hollandse pannen. Twee gemetselde schoorstenen staan op de nok. Het achterhuis heeft een wolfdak, gedekt met riet. Op de nok een gemetselde schoorsteen. De uitbouw van het achterhuis heeft een zadeldak, gedekt met gesmoorde Muldenpannen. In het dakvlak staat een schoorsteen. De daknok loopt evenwijdig aan de noklijn van het voorhuis.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de esthetische kwaliteiten, gave verhoudingen en bijzondere detaillering in vormgeving en materiaalgebruik.

Stedenbouwkundige criteria

a. als kosterswoning een ensemblewaarde in relatie met de naastgelegen kerk.