Maasdijk 90, boerderij

Adres: Maasdijk 90, Nederhemert

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5317 KS Nederhemert-Noord
Straat + huisnummer: Maasdijk 90
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Kerkwijk, sectie T, nr. 963

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 10 september 1996

Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie: woonhuis

Bouwjaar: 1781
Architect: -
Bouwstijl: hallehuis met middenlangsdeel

Beschrijver: GG/drs. L.J.H. Vroom
Datum beschrijving: 4 september 1995
Datum foto’s: 31 augustus 1995

Bronnen: -

Kadastrale kaart Maasdijk 90 in Nederhemert (2015)

Historie en ligging

Deze voormalige boerderij is binnendijks gelegen aan de oostzijde van de Maasdijk, aan de voet van de dijk, op de hoek met de Molenstraat. De linker zijgevel is gericht naar de Maasdijk, de achtergevel naar de Molenstraat. Uit archiefonderzoek is gebleken dat het pand in april 1781 is gebouwd in opdracht van Ahasverus (Zweer) Cortier (ca. 1743-1881), nadat de grond in 1780, het jaar waarin Zweer trouwde met Gijsbertje van de Plas, was verkregen van vader Cornelis Cortier. Cornelis en zijn vrouw Maria Staalhuyzen hebben vermoedelijk een voorganger van het huidige pand bewoond, dat bij de overstroming van 1764 grotendeels verloren zal zijn gegaan.
Het pand is vrijwel zeker gebouwd als krukhuis. Vermoedelijk door een te slechte fundering is het rechter deel van het voorhuis afgebroken (na een instorting?) en niet meer herbouwd, zodat de boerderij een hallehuis-boerderij is geworden. Deze verbouwing kan worden gedateerd op ca. 1830. Tegelijk is toen de kelder aangebracht en is de indeling van de voorgevel gewijzigd. De voordeur is verplaatst van links naar rechts en op de plaats van een groot venster geheel rechts, is een klein wc-raampje aangebracht.
De boerderij is niet meer als zodanig in gebruik. Nu wordt er uitsluitend gewoond.

Plattegrond en opbouw

De boerderij is gebouwd op een rechthoekig grondplan, waarvan de lange zijde evenwijdig loopt aan de dijk. Het pand telt één bouwlaag en een zolder. De bakstenen gevels zijn gemetseld in kruisverband. De zijgevels en de achtergevel zijn wit geschilderd en voorzien van een zwart geteerde plint.

Voorgevel

De voorgevel is asymmetrisch ingedeeld. Rechts uit het midden is een paneeldeur geplaatst met een bovenlicht, dat is gedecoreerd met een levensboom. Voor de deur een gecementeerde stoeptrede. Rechts daarvan bevinden zich een klein 6-ruits schuifvenster en een klein ongedeeld venster. In het metselwerk is te zien dat hier oorspronkelijk een ander venster heeft gezeten. Vlak boven het maaiveld is een kelderopening aangebracht, voorzien van een diefijzer. Links van de deur bevinden zich twee grote en één kleiner 6-ruits schuifvenster. Ongeveer ter plaatse van het linker grote schuifvenster bevond zich de oorspronkelijke toegang. Alle schuifvensters worden gedekt met luiken. De deur en de vensters zijn geplaatst onder een rollaag; de kelderopening is ingehakt.De verdieping bevat, vlak onder de dakrand, een 4-ruits venster. Het metselwerk langs de dakrand vertoont vlechtingen.

Linker zijgevel

De lage linker zijgevel bevat in het voorhuis een klein 4-ruits schuifvenster, voorzien van een luik. De linker zijgevel van het achterhuis bevat rechts een houten luik. Links daarvan zijn twee stolpramen aangebracht met een 8-ruits roedeverdeling. Het achterste deel van de linker zijgevel is geteerd en bevat twee niet-oorspronkelijke 10-ruits (2x5) vensters.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel bevat een deur met een segmentboogvormig glaspaneel met 6-ruits roedeverdeling. Links daarvan bevinden zich twee stolpramen met een 8-ruits roedeverdeling en rechts van de deur drie overeenkomstige stolpramen. Het achterste deel van de rechter zijgevel springt terug en bevat links hoge deeldeuren. Rechts daarvan is, vlak onder de dakrand, een verticaal gedeeld 4-ruits venster geplaatst en, geheel rechts, een opgeklampte staldeur onder een rollaag. Het metselwerk daarboven, onder de dakrand, vertoont vlechtingen. De inwendige hoek die door de verspringende gevelvlakken wordt gevormd, bevat een driehoekig venster.
In het dakvlak zijn, onder een opgelichte kap, twee dakkapellen aangebracht met stolpramen, voorzien van een horizontale 2-ruits verdeling. Het linker deel van deze gevel is gemetseld in rode steen, in tegenstelling tot het overige metselwerk dat is uitgevoerd in gele baksteen. Het “rode” gedeelte dateert uit ca. 1830.

Achtergevel

De achtergevel bevat slechts een niet-oorspronkelijk driedelig venster.

Dak

Het zadeldak, met een wolfeind aan de voorzijde en een schild aan de achterzijde, is gedekt met riet. Een gemetselde schoorsteen staat op de nok; een tweede schoorsteen staat in het rechter dakvlak.

Interieur

Het interieur bevat onder meer enkelvoudige balklagen, ankerbalkgebinten en oorspronkelijke (paneel-)deuren.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de esthetische kwaliteiten, gave verhoudingen en bijzondere detaillering in vormgeving en materiaalgebruik.

Stedenbouwkundige criteria

a. onderdeel van een historisch gegroeid dijklint en daarin, door de ligging aan de voet van de dijk, een beeldbepalende rol spelend.