Kapelstraat 24, boerderij

Adres: Kapelstraat 24, Nederhemert

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5317 JR Nederhemert-Noord
Straat + huisnummer: Kapelstraat 24
Naam object: Het Hooghuis
Kadastrale aanduiding: gemeente Kerkwijk, sectie T, nr. 918

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 10 september 1996

Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie: boerderij

Bouwjaar: 1861
Architect: -
Bouwstijl: hallehuis-boerderij

Beschrijver: GG/ir. D.B.M. Hermans
Datum beschrijving: 27 mei 1993
Datum foto’s: 29 april 1993

Bronnen: -

​Kadastrale kaart Kapelstraat 24 in Nederhemert (2015)

Historie en ligging

Deze hallehuis-boerderij is gelegen aan de oostzijde van de Kapelstraat op een kunstmatige verhoging schuin tegenover de Molenstraat. De linker zijgevel is gericht naar de weg. Door de ligging in de bocht van de Kapelstraat is de boerderij enigszins schuin ten opzichte van de weg gesitueerd, met een van de weg af gerichte woonfunctie. Het pand is na de grote overstromingen in 1850 gebouwd op de fundamenten van zijn voorganger. Onder het voorhuis bevinden zich nog twee oudere kelders, overkluisd met een tongewelf. Het pand had in oorsprong een zogenaamd Betuws overstek met open schild aan de achterzijde. Dit is echter dichtgemetseld, waarmee het achterhuis met circa 3 meter is verlengd. Tegen de linker achterhoek is een schuur gebouwd. Door zakkingen scheurt het pand overdwars. Bij de rechter zijgevel is ter plaatse van de scheur een groot vak metselwerk vervangen.

Plattegrond en opbouw

Het in kruisverband gemetselde bakstenen pand is opgetrokken op rechthoekige grondslag en telt één bouwlaag. Rechts van de boerderij is een geheel nieuwe stal gebouwd, die middels een tussenlid, ter hoogte van het voorhuis, met de boerderij is verbonden.

Voorgevel

De symmetrisch ingedeelde voorgevel bevat in het midden de verhoogd gelegen entree, bereikbaar middels een dubbele bordestrap van zes treden. De entree heeft een niet oorspronkelijke voordeur met enkelruits bovenlicht (was 2-ruits), van elkaar gescheiden door een geprofileerd kalf. Boven de voordeur prijkt een zinken verzekeringsplaatje met het opschrift “ULTRAJECTUM / ZEIJST“ en het wapen van Utrecht. Ter weerszijden van de entree heeft de gevel twee 6-ruits schuifvensters met luiken. De verdieping heeft twee 4-ruits schuifvensters. De gevelopeningen worden ontlast door een anderhalf steens strek. Het metselwerk langs de dakrand vertoont vlechtingen.

Linker zijgevel

De linker zijgevel ter plaatse van het voorhuis is blind. De linker zijgevel ter plaatse van het achterhuis bevat van links naar rechts een enkelruits venster, een ingehakte deur en een ingehakt venster. Het dakvlak wordt ter plaatse doorbroken door een niet oorspronkelijke dakkapel.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel ter plaatse van het voorhuis is blind. De rechter zijgevel ter plaatse van het achterhuis bevat een ingehakte deur met rechts daarvan een 4-ruits venster. Rechts daarnaast bevindt zich een ingehakt venster. De deel bevat drie ingehakte vensters op de plaats van oudere vensters. De gevel bevat sporen van een dichtgemetselde deur.

Achtergevel

Van de achtergevel is vermoedelijk alleen het linker deel, met daarin een loopdeur, oorspronkelijk.

Dak

Het pand heeft een schilddak, dat aan de voorzijde is afgewolfd. Het dak was oorspronkelijk gedekt met riet. Na schade door inslag van een V1-bom in de Tweede Wereldoorlog, is de dakbedekking vervangen door gesmoorde verbeterde Hollandse pannen. Een gemetseld rookkanaal staat op de nok. Recent is een rookkanaal op het linker dakvlak vervangen.

Extra opmerking

Op de voorgevel na zijn de gevels in meer of mindere mate ingrijpend gewijzigd. Het monumentale karakter is daardoor sterk gereduceerd. De bescherming dient zich te beperken tot het voorhuis tot aan de brandmuur.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de esthetische kwaliteiten, gave verhoudingen en bijzondere detaillering in vormgeving en materiaalgebruik;
b. van belang als goed voorbeeld van een functionele en typologische ontwikkeling.

Stedenbouwkundige criteria

a. onderdeel van een historisch gegroeid bebouwd gebied en daarin, hoog gelegen, een beeldbepalende rol spelend.