Achterstraat 6, boerderij

Adres: Achterstraat 6, Kerkwijk

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5315 AE Kerkwijk
Straat + huisnummer: Achterstraat 6
Naam object: -
Kadastrale aanduiding: gemeente Kerkwijk, sectie O, nr. 347

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing:  10 september 1996

Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie:  woonhuis/bedrijfsruimte

Bouwjaar: ca. 1830/1840
Architect: -
Bouwstijl: T-boerderij

Beschrijver: GG/ir. D.B.M. Hermans
Datum beschrijving: 6 september 1996
Datum foto’s: 6 september 1996

Bronnen: -

Kadastrale kaart Achterstraat 6 in Kerkwijk (2015)

Historie en ligging

Deze voormalige boerderij is gelegen tussen de Achterstraat en de Aalderwijksestraat te Kerkwijk. De boerderij dateert in oorsprong van rond 1830/40, maar de huidige vorm is in meerdere, niet alle even duidelijk te onderscheiden fasen tot stand gekomen. Onderdelen in het interieur duiden op een herstelling of herbouw na de watersnoodramp van 1861. Bouwnaden bevinden zich in de rechter zijgevel tussen het voorste en het achterste voorhuis, waarbij de eerstgenoemde ouder is dan de laatste, en in de linker zijgevel tussen het verhoogde deel van het achterhuis rechts en het overige deel van het achterhuis, waarbij de eerste weer ouder is dan de laatste.

Plattegrond en opbouw

Dit gebouw is opgetrokken op een L-vormige grondslag en bestaat uit twee dwars geplaatste voorhuizen van twee bouwlagen en een achterhuis van één bouwlaag. De bakstenen gevels zijn gemetseld in kruisverband. De gevelopeningen in de voorhuizen worden ontlast door een anderhalf steens strek.

Voorgevel

De asymmetrisch ingedeelde voorgevel bevat links ter plaatse van de opkamer twee 20-ruits schuifvensters (4x4+2) met verzwaarde middenroede. Daaronder twee 4-ruits keldervensters achter diefijzers. Rechts hiervan bevindt zich de hoofdentree, bestaande uit een houten deur met enkelruits bovenlicht, gevat in een houten omlijsting, afgesloten met een kroonlijst op consoles. Ter hoogte van het kalf bevindt zich een houten afdakje. Boven de entree een 16-ruits stolpvenster. Voor de entree een hardstenen stoep.
Rechts van de entree heeft de begane grond vier 20-ruits schuifvensters (4x4+2) met verzwaarde middenroede. Daarboven twee 16-ruits stolpvensters. De vensters op de begane grond en de keldervensters hebben luiken. De gevel wordt afgesloten met een hoofdgestel, met een bakgoot achter de kroonlijst. Het dakschild bevat een viertal 4-ruits dakkapellen.

Linker zijgevel

De linker zijgevel van het voorste voorhuis bevat ter plaatse van de opkamer twee 20-ruits schuifvensters (4x4+2) met verzwaarde middenroede en luiken. Daarboven twee 8-ruits stolpvensters. De geveltop bevat een dichtgemetseld rond venster in een rondboognis.
De linker zijgevel van het achterste voorhuis bevat op de begane grond een rechthoekige erker met gemetselde borstwering en in het voorvlak een 2-ruits stolpdeur met links en rechts 6-ruits ramen en 4-ruits bovenlichten en in de zijvlakken 6-ruits ramen met 4-ruits bovenlichten. Boven de erker een balkon toegankelijk via een zogenaamd “melkmeisje”: een deur met 9-ruits glaspaneel en twee 4-ruits zijlichten. In de geveltop een 4-ruits rond raam in een rondboognis. Beide gevels worden afgesloten met een geprofileerde windveer.
De linker zijgevel van het achterhuis heeft een gepleisterde plint en bevat in het verhoogde deel links twee 20-ruits schuifvensters (4x4+2) met verzwaarde middenroede en luiken. Rechts een deur met 4-ruits bovenlicht boven een rijk geprofileerd kalf. Het lage deel bevat twee 12-ruits schuifvensters (4x1+2) met luiken en daartussen een 2-ruits venster achter diefijzers.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel van het voorste voorhuis bevat op de verdieping een 16-ruits stolpvenster.
De rechter zijgevel van het achterste voorhuis bevat op de begane grond links een 20-ruits schuifvenster (4x4+2) met verzwaarde middenroede en luiken en rechts een entree achter een niet oorspronkelijk tochtportaal. De verdieping heeft een 16-ruits stolpvenster. De gevels worden afgesloten met een geprofileerde windveer. De rechter zijgevel van het achterhuis bevat een vijftal halfronde 5-ruits gietijzeren stalvensters met roedeverdeling in de vorm van een opgaande zon.

Achtergevel

De achtergevel van het voorhuis bevat op de begane grond een 20-ruits schuifvenster (4x4+2) met verzwaarde middenroede en luiken en daarboven een 6-ruits venster. Geheel links op de verdieping is nog een dichtgemetseld rond venster zichtbaar, dat gedeeltelijk achter het dak van de deel schuilgaat. Dit duidt op een verhoging van het dak van het achterhuis. Het dakvlak heeft een 4-ruits dakkapel. De achtergevel van het achterhuis bevat een overstek met daaronder links de dichtgezette opening voor de deeldeuren, daarnaast een 12-ruits getoogd gietijzeren venster en geheel rechts een halfrond afgesloten loopdeur. Geheel links in het uitstekende deel, links een halfrond afgesloten loopdeur en rechts daarvan een halfrond stalraam zonder roede-indeling. De rechter zijgevel van de afsteek bevat een niet oorspronkelijke pui.

Dak

De beide voorhuizen zijn voorzien van een zadeldak; het achterhuis heeft een schilddak. De voorhuizen zijn gedekt met gesmoorde verbeterde Hollandse pan, het achterhuis op de zijschilden met gesmoorde Tuiles du Nord met dubbele platte wel en het achterschild met gesmoorde Muldenpannen. Het afwijkend model Tuiles du Nord is vervaardigd door de fabriek Hamer & Co. te Nijmegen en zij worden door Van der Kloes in zijn boek over bouwmaterialen Hamerpannen genoemd. De pannen hebben aan de achterzijde een stempel met het wapen van Nijmegen en het woord “GEDEPONEERD” en de naamsvermelding van de fabriek. De voorhuizen hebben op de nokeinden een rookkanaal.

Interieur

Het interieur bevat onder meer een oorspronkelijke tegelvloer van zwarte en witte tegels in schaakbordpatroon. Daarnaast een laat 19deeeuwse trap met gesneden trappaal en gietijzeren balusters. De deel heeft ankerbalkgebinten met gehakte telmerken. Op de gebinten laat 19deeeuws Philibertspanten, houten gelamineerde boogspanten, in 1561 ontwikkeld door de Franse bouwmeester Philibert Delorme (1512-1577). Deze spanten zijn vermoedelijk aangebracht bij de herbouw van na de watersnoodramp van 1861.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de esthetische kwaliteiten, gave verhoudingen en bijzondere detaillering in vormgeving en materiaalgebruik;
b. de bijzondere onderdelen in het interieur.

Cultuurhistorische criteria

a. de verschijningsvorm, die verbonden is met een historische ontwikkeling.

Stedenbouwkundige criteria

a. onderdeel van een historisch gegroeid landschappelijk gebied en daarin, gelegen tussen de Achterstraat en Aalderwijksestraat, een beeldbepalende rol spelend.