Delkant 7, woonhuis met koetshuis en schuur

Adres: Delkant 7, Gameren

Gemeente: Zaltbommel
Postcode + plaats: 5311 CJ Gameren
Straat + huisnummer: Delkant 7
Naam object: de Ploegnagel
Kadastrale aanduiding: gemeente Kerkwijk, sectie P, nr. 808

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 30 juli 1996

Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie: woonhuis, met koetshuis en schuur

Bouwjaar: 1868
Architect: -
Bouwstijl: -

Beschrijver: GG/drs. L.J.H. Vroom
Datum beschrijving: 16 oktober 1994
Datum foto’s: 10 augustus 1995

Bronnen: -

Kadastrale kaart van Delkant 7 in Gameren (2015)

Historie en ligging

Deze voormalige herenboerderij is gelegen aan de westzijde van de Delkant en werd in 1868 gebouwd door Gijsbert Frederik de Jongh. De boerderij is niet meer als zodanig in gebruik. Nu wordt er uitsluitend gewoond. De voormalige boerderij maakt onderdeel uit van een complex, bestaande uit de voormalige boerderij met koetshuis en een schuur. Aan de straatzijde bevindt zich een smeedijzeren toegangshek.
Het pand droeg de naam ‘de Ploegnagel’. In de volksmond werd dit huis ook wel ‘het huis van de steenbakkers’ genoemd en op een ansicht ‘Huize der Steenfabrikante’. De oorsprong van de naam ‘Ploegnagel’ is niet bekend, die van de bijnamen wel, want er heeft een directeur van de steenfabriek gewoond. Er wordt al bebouwing op deze plek vermeld in de 16de eeuw, maar de vermeldingen stoppen in 1687. Op de kadastrale minuut van 1832 komt geen huis meer voor en is de grond in gebruik als bos en boomgaard.

Rond 1910 is de deel van de boerderij afgebrand en niet meer herbouwd. De brandmuur werd nieuwe achtergevel. Vermoedelijk dateert het koetshuis uit deze tijd.
Tegen de achtergevel, die recent geheel is vervangen, is, in glas, over twee verdiepingen een moderne erker toegevoegd.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op een nagenoeg vierkant grondplan en telt twee bouwlagen - waarvan de tweede bouwlaag een niet volledige verdiepingshoogte heeft - en een zolder.
De bakstenen gevels zijn uitgevoerd in kruisverband. Langs de voorgevel en de zijgevels loopt een gepleisterde plint. De verdiepingen worden gemarkeerd door een rondom lopende hardstenen cordonlijst.

Voorgevel

De voorgevel is symmetrisch ingedeeld. Het gevelvlak wordt door gemetselde pilasters verticaal geleed in drie traveeën van respectievelijk 2-1-2 vensterassen breed. In het midden is de entree geplaatst, bestaande uit een paneeldeur met een gedecoreerd bovenlicht. Het geheel is gevat in een houten omlijsting, afgesloten met een hoofdgestel. De entree is bereikbaar via vijf hardstenen stoeptreden.
Ter weerszijden bevinden zich, vlak boven het maaiveld een kelderopening voorzien van een diefijzer, en, op de begane grond twee 6-ruits schuifvensters voorzien van houten luiken.
De verdieping heeft vijf, liggende 2-ruits vensters. Deur en vensters zijn geplaatst onder een strek.
Het gevelvlak wordt beëindigd met een kroonlijst en een fries.

Linker zijgevel

De linker zijgevel is asymmetrisch ingedeeld. Vlak boven het maaiveld bevindt zich, rechts uit het midden, een kelderopening voorzien van een diefijzer. Op de begane grond is rechts in het gevelvlak een 6-ruits schuifvenster, voorzien van luiken, geplaatst onder een strek. Links bevinden zich niet-oorspronkelijke dubbele, openslaande deuren voorzien van een glaspaneel met een 6-ruits roedeverdeling en een 2-ruits bovenlicht. Deze gevelopening wordt niet ontlast door een rollaag of iets dergelijks. De verdieping heeft, evenals in de rechter zijgevel, twee liggende 2-ruits vensters, onder een strek.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel is symmetrisch ingedeeld en bevat op de begane grond twee 6-ruits schuifvensters, voorzien van luiken. De verdieping heeft twee, liggende 2-ruits vensters, overeenkomstig de vensters op de verdieping in de voorgevel.
Alle vensters zijn geplaatst onder een strek.

Achtergevel

Tegen de achtergevel is centraal, over twee verdiepingen, een moderne erker geplaatst, geheel uitgevoerd in glas.
Ter weerszijden van deze erker bevinden zich, op de begane grond een 6-ruits schuifvenster en op de verdieping een liggend, 2-ruits venster, overeenkomstig de overige vensters op de verdieping. Alle vensters zijn geplaatst onder een strek.

Dak

De kap bestaat uit twee achter elkaar gelegen schilddaken, waarvan de nok evenwijdig loopt aan de voorgevel. De dakvlakken zijn gedekt met gesmoorde kruis- of Bouletpannen. Op de nok van beide daken staan elk twee gemetselde schoorstenen.

Koetshuis

Het in kruisverband gemetselde, bakstenen koetshuis is opgetrokken op rechthoekige grondslag en telt één bouwlaag onder een met overwegend rode Tuiles du Nord gedekte gebroken kap.

De voorgevel heeft een symmetrische indeling en bevat op de begane grond in het midden een dubbele houten getoogde deur, ontlast door een anderhalf steens segmentboog. Links en rechts bevat de gevel een blindnis. De verdieping heeft in het midden een halfrond dubbel luik, ontlast door een halfsteens rollaag. Links en rechts daarvan een meerruits gietijzeren rondboogvenster eveneens ontlast door een halfsteens rollaag. De gevel wordt afgesloten met een windveer met bewerkte uiteinden op licht geprofileerde klossen. De top bevat een gevelmakelaar.

De linker zijgevel bevat op de begane grond van links naar rechts: drie rechthoekige openingen bezet met een luik, een deur ontlast door een anderhalf steens strek en twee meerruits gietijzeren rondboogvensters. De gevel heeft bovenin links een dichtzetting, mogelijk met een venster, en in het midden een 2-ruits getoogd venster ontlast door een steens segmentboog.

De rechter zijgevel bevat op de begane grond van rechts naar links drie rechthoekige openingen bezet met een luik en twee meerruits gietijzeren rondboogvensters. De gevel heeft bovenin in het midden een 2-ruits getoogd venster ontlast door een steens segmentboog.

De symmetrisch ingedeelde achtergevel heeft op de begane grond in het midden een rechthoekige opening bezet met een luik, op de verdieping in het midden een halfronde opening met in oorsprong een dubbel luik, ontlast door een halfsteens rollaag. Links en rechts daarvan een meerruits gietijzeren rondboogvenster eveneens ontlast door een halfsteens rollaag.

De geveltop heeft een meerruits rond gietijzeren venster. Tussen rechthoekige opening op de begane grond en luik op de verdieping, bevat de gevel een ingehakte vierkante opening.

Schuur

De in kruisverband gemetselde, bakstenen schuur is opgetrokken op rechthoekige grondslag en telt één bouwlaag onder een met overwegend gesmoorde kruis- of Bouletpannen gedekt wolfdak. Aan de voorzijde heeft de schuur een ruim overstek. Daaronder zijn de linker zijgevel deels en de rechter zijgevel geheel doorgetrokken.

De vrijwel symmetrisch ingedeelde voorgevel bevat in het midden een dubbele deeldeur, ontlast door een steens ellipsboog. Rechts van de deur bevindt zich een halfrond meerruits gietijzeren stalraam. Geheel links en rechts heeft de gevel een rondboogdeur.

De linker zijgevel bevat rechts drie halfrond meerruits gietijzeren stalramen. Geheel links heeft de gevel een dichtzetting, mogelijk op de plaats van een tweede set deeldeuren. De dichtzetting bevat een halfrond meerruits gietijzeren stalraam en hergebruikte kozijnstijlen, waarvan er één nog duimen bevat van een deur of luik.

De rechter zijgevel heeft rechts twee halfronde meerruits gietijzeren stalramen. Links, in het gedeelte onder de overstek, bevindt zich een kleiner halfrond meerruits gietijzeren stalraam.

De achtergevel is vrijwel blind en bevat in het midden een halfrond meerruits gietijzeren stalraam, ontlast door een halfsteens rollaag. Bovenin bevat de gevel een ingehakt vierkant venster.

De schuur bevat inwendig nog de complete hout-/draagconstructie met onder meer ankerbalk-gebinten.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria

a. de esthetische kwaliteiten, gave verhoudingen en bijzondere detaillering in vormgeving en materiaalgebruik;
b. voorbeeld van een Gelders woonhuis, waarvan het oorspronkelijke karakter goed bewaard is gebleven;
c. ensemblewaarde in relatie met bijbehorende schuur en koetshuis.

Stedenbouwkundige criteria

a. ensemblewaarde in relatie met de overige monumentale bebouwing langs de Delkant.