Molenstraat 18, villa/hulppostkantoor

Adres: Molenstraat 18, Bruchem

Gemeente: Zaltbommel

Postcode + plaats: 5314 BZ Bruchem
Straat + huisnummer: Molenstraat 18
Kadastrale aanduiding: gemeente Kerkwijk, sectie S, nr. 445

Bescherming: gemeentelijk monument
Datum aanwijzing: 10 september 1996

Oorspronkelijke functie: villa, hulppostkantoor
Huidige functie: woonhuis

Bouwjaar: 1904
Architect: -
Bouwstijl: neo Hollandse renaissance

Beschrijver: GG/drs. L.J.H. Vroom
Datum beschrijving: 9 augustus 1995
Datum foto’s: 4 augustus 1995

Bronnen: T. Knibbeler en R. Crols, Postkantoren, Utrecht 1994, 29.

Kadastrale kaart van Molenstraat 18 in Bruchem (2015)

Historie en ligging

Dit pand is gelegen aan de westzijde van de Molenstraat en werd in 1904 als villa gebouwd. In de jaren dertig is er tijdelijk een hulppostkantoor in gevestigd. Het ontwerp is waarschijnlijk van een plaatselijk architect, in een bouwstijl die invloeden vertoont van de neo Hollandse renaissance. Het pand heeft tegenwoordig uitsluitend nog de functie van woonhuis.
Achter het huis staat een schuur die gelijktijdig werd gebouwd.

Plattegrond en opbouw

Het pand is gebouwd op een rechthoekig grondplan, waarvan de lange zijde evenwijdig loopt aan de Molenstraat. Het telt één bouwlaag en een zolder.
De bakstenen gevels zijn uitgevoerd in kruisverband. Als decoratie zijn diverse onderdelen gepleisterd, zoals de speklagen, de aanzetstenen boven de vensters en de sluitstenen in de vorm van diamantkoppen. Rondom loopt een gepleisterde, grijze plint.

Voorgevel

De voorgevel is asymmetrisch van opzet en verticaal geleed in twee traveeën. De linker travee wordt beëindigd met een lijst. De rechter travee heeft een puntgevel. De linker travee bevat rechts, teruggelegen in een portiek, de entree, bestaande uit een brede paneeldeur met gietijzeren roosters en een ongedeeld bovenlicht. De entree is bereikbaar via twee hardstenen stoeptreden. De portiek is recht afgesloten met een strek. Het gevelvlak links van de portiek risaleert en bevat twee ongedeelde schuifvensters. Oorspronkelijk waren dit T-vormig ingedeelde vensters, die werden gedekt met luiken. De roedeverdeling, alsmede de luiken zijn verdwenen. Portiek en vensters zijn geplaatst onder een strek voorzien van aanzetstenen en een sluitsteen in de vorm van een diamantkop. Het gevelvlak wordt beëindigd met een pseudo hoofdgestel bestaande uit een overstekende geprofileerde gootlijst, waaronder een gepleisterd fries met geprofileerde rand. Daaronder bevinden zich, iets verdiept, drie gepleisterde, rechthoekige velden. De rechter travee bevat op de begane grond een driezijdige erker op een trapeziumvormig grondplan. De voorzijde heeft een T-vormig ingedeeld venster, de afgeschuinde zijvlakken een smaller en ongedeeld schuifvenster. De erker heeft rondom een geprofileerde dakoverstek, rustend op houten klossen. Op de zolderverdieping, in de geveltop, bevindt zich een T-vormig ingedeeld schuifvenster met een halfcirkelvormig bovenlicht. Langs de dakrand loopt een eenvoudige, houten windveer met gevelmakelaar.

Linker zijgevel

De indeling van de linker zijgevel is enigszins gewijzigd. Een trap is hier verplaatst naar de achtergevel.
Rechts bevindt zich een uitgebouwde serre. Op de bakstenen borstwering zijn ongedeelde vensters met een bovenlicht geplaatst.
Rondom loopt een overstekende, geprofileerde gootlijst, rustend op decoratieve consoles.Links van de serre bevond zich oorspronkelijk een deur. Deze is dichtgezet. De hardstenen stoeptreden zijn nog aanwezig en in het metselwerk is de strek met aanzetstenen en de sluitsteen in de vorm van een diamantkop nog zichtbaar. Het venster geheel links, onder een identieke strek is, evenals in de achtergevel verkleind. Daaronder bevindt zich, vlak boven het maaiveld, een kelderopening voorzien van een diefijzer.

Het gevelvlak wordt beëindigd met een pseudo hoofdgestel, bestaande uit een overstekende, geprofileerde gootlijst, waaronder een gepleisterd fries met geprofileerde rand.

Rechter zijgevel

De rechter zijgevel bevat op de begane grond twee ongedeelde schuifvensters. Oorspronkelijk waren dit T-vormig ingedeelde vensters, die werden gedekt met luiken. De roedeverdeling, alsmede de luiken zijn verdwenen. De vensters zijn geplaatst onder een strek, voorzien van aanzetstenen en een sluitsteen in de vorm van een diamantkop.
Het gevelvlak wordt beëindigd met een pseudo hoofdgestel, bestaande uit een overstekende, geprofileerde gootlijst, waaronder een gepleisterd fries met geprofileerde rand.

Achtergevel

De achtergevel is asymmetrisch van opzet en verticaal geleed in twee traveeën. De rechter travee wordt beëindigd met een lijst. De linker travee heeft een puntgevel.
De rechter travee bevat op de begane grond links uit het midden een gekoppeld deur-/raamkozijn. De deur heeft een ongedeeld glaspaneel en bovenlicht; het schuifvenster is T-vormig ingedeeld. Rechts daarvan bevindt zich een niet oorspronkelijk, ongedeeld venster. Het oorspronkelijke venster was groter van afmeting. Het deur-/raamkozijn en dit venster zijn geplaatst onder een strek met aanzetstenen en een sluitsteen in de vorm van een diamantkop. Links van het gekoppelde kozijn bevindt zich een klein, verticaal gedeeld 2-ruits venster. Het gevelvlak wordt beëindigd met een pseudo hoofdgestel, bestaande uit een overstekende, geprofileerde gootlijst, waaronder een gepleisterd fries met een geprofileerde rand. In het dakvlak is een kantelbaar dakraam aangebracht.
De linker travee springt iets naar voren en bevat op de begane grond een ingehakt, niet-oorspronkelijk tweelicht. Op de zolderverdieping, in de geveltop, bevindt zich een stolpraam met een halfcirkelvormig bovenlicht. Langs de dakrand loopt een eenvoudige, houten windveer met gevelmakelaar.  

Dak

Het pand heeft een samengesteld dak: een afgeknot schilddak, waarin een zadeldak is ingelaten. Het is gedekt met rode geglazuurde Tuiles du Nord. Eén gemetselde schoorsteen staat bovenop. Twee zijn er verwijderd.
In het voor dakvlak staat een dakkapel met eenvoudige wangen en bekroond met een driehoekig fronton.
In het linker dakvlak is een kantelbaar dakraam aangebracht.
In het rechter dakvlak zijn twee kantelramen aangebracht.

Schuur

De achter het huis gelegen schuur is gebouwd op een rechthoekig grondplan, waarvan de lange zijde haaks op het huis staat. Het pand telt één bouwlaag onder een zadeldak, gedekt met rode Tuiles du Nord.
De gevels zijn gepleisterd. Speklagen zijn aangegeven in baksteen.
Langs de dakrand van beide puntgevels loopt een eenvoudige, houten windveer met gevelmakelaar.
De naar het huis gerichte gevel bevat links een houten deur en rechts een ongedeeld venster, beide onder een strek in baksteen.

Reden van plaatsing

Architectuurhistorische criteria:
a. de esthetische kwaliteiten, gave verhoudingen en bijzondere detaillering in vormgeving en materiaalgebruik;
b. een in deze omgeving weinig voorkomend voorbeeld van een rijk gedetailleerd pand, met invloeden van de neo Hollandse renaissance;
c. als hulppostkantoor een voorbeeld van een functionele en typologische ontwikkeling.

Cultuurhistorische criteria:
a. de oorspronkelijke bestemming van hulppostkantoor als element in de lokale geschiedenis van Bruchem.